محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه، در سخنرانی خود در نخستین کنفرانس بین المللی مطالعات آمریکا و اروپا، با انتقاد از سطح شناخت موجود میان ایران و غرب، تأکید کرد که ریشه بسیاری از سوءتفاهم ها و سیاست های ناکارآمد، در داوری های نادرست ناشی از این کاستی ها نهفته است. به گفته ظریف، مطالعه ساختارها، فرهنگ و منافع آمریکا و اروپا برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و باید مبنایی برای بازتعریف روابط دیپلماتیک قرار گیرد.
جهان پساقطبی؛ روایت متفاوت از تاریخ معاصر
ظریف در ادامه تحلیل خود با اشاره به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تصریح کرد که نباید این رخداد را پیروزی غرب یا لیبرال دموکراسی دانست، بلکه صرفاً شکست ساختار شرق بود. او این تلقی غرب را «پیش داورانه» توصیف کرد و افزود که آمریکا با اتکا به این تصور اشتباه، به سمت سیاست های نظامی گرایانه سوق پیدا کرد؛ سیاست هایی که در نهایت به شکست انجامیدند.
شکست هژمونی؛ قدرت بله، سلطه نه
ظریف با تفکیک میان مفهوم «قدرت» و «هژمونی»، خاطرنشان کرد که ایالات متحده همچنان یک قدرت بزرگ در نظام بین الملل محسوب می شود، اما قدرت آن دیگر از نوع سلطه گرایانه و یک جانبه نیست. به باور وی، تلاش های آمریکا برای حفظ هژمونی جهانی از طریق ابزارهای سخت افزاری و نظامی، نه تنها ناکام ماند بلکه سبب افول اعتبار این کشور در سطح جهانی شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مذاکرات جاری، تصریح کرد: «باید پشت تیم مذاکره کننده کشورمان بایستیم.» او این حمایت را بخشی از درک صحیح از مناسبات جهانی و منافع ملی دانست و خواستار نگاه جامع تر و غیرشعاری به سیاست خارجی شد.
